‘Plezierjacht’ is niet meer van deze tijd maar Groningen wil door

Op 3 februari 2025 hebben Animal Rights en Fauna4Life bezwaar gemaakt tegen het deelplan ‘wildsoorten’ van het nieuwe faunabeheerplan van de provincie Groningen. Tegen de andere deelplannen kan pas bezwaar gemaakt worden wanneer op grond van deze deelplannen vergunningen worden verleend.

Het deelplan wildsoorten gaat over de soorten op de wildlijst: houtduif, wilde eend, fazant, konijn en haas. Het gaat dus om de ‘plezierjacht’, maar dat mag niet meer zo heten; de indruk dat jagers dieren voor hun lol aan flarden schieten moet tegenwoordig vermeden worden. Het is nu ‘benuttingsjacht’ en vooral schadebestrijding.

In de Memorie van Toelichting van de Wet natuurbescherming werd door het toenmalige kabinet over de jacht het volgende overwogen:

“Het gaat bij de toegevoegde soorten om soorten die zich lenen voor benutting, die algemeen voorkomen en die bovendien de jachtdruk kunnen verdragen. Als aanvullend criterium is gehanteerd dat de jacht de bestrijding van schade door de betrokken soort en het voor de soort noodzakelijke populatiebeheer kan ondersteunen, welk criterium ook van belang is in het licht van het maatschappelijk draagvlak voor de uitoefening van de jacht. Naar het oordeel van het kabinet is de uitoefening van de jacht enkel als vorm van recreatie naar de huidige maatschappelijke opvattingen niet aanvaardbaar.”

De staat van instandhouding van deze ‘wildsoorten' wordt zelfs door de jagers beoordeeld als ”matig ongunstig tot zeer ongunstig”, maar dat ligt natuurlijk niet aan hen. Ook de provincie Groningen trekt haar handen ervan af met de claim dat de beoordeling ten aanzien van staat van instandhouding in het geval van de jacht vooral ligt bij de Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. ”De Minister besluit namelijk over het openen en sluiten van de jacht.”

De Minister heeft de afgelopen jaren - sinds 2022 - de jacht op hazen en konijnen in Groningen niet geopend.

Alhoewel het uitoefenen van de jacht nog altijd een benuttingscomponent heeft is het voorkomen van schade aan in de wet genoemde belangen het belangrijkste doel geworden. Het bestrijden van schade mag alleen plaatsvinden voor zover de staat van instandhouding van de betrokken wildsoort niet in gevaar komt.

Schade is er nauwelijks
Het besluit toont niet aan dat de jacht dient te worden toegestaan om te voorkomen dat de fazant, haas, houtduif, konijn en wilde eend onaanvaardbaar geachte schade toebrengen. In het bestreden besluit ontbreken voldoende kwantitatieve en kwalitatieve gegevens over de slechts in algemene bewoordingen gestelde schade. Bij de fazant en haas staat dat geregistreerde gegevens over door fazanten en hazen veroorzaakte schade aan gewassen ontbreken. Bij de houtduif is slechts een “bijzonder kleine schade aan zomergraan” bekend. Deze schade kan het besluit uiteraard niet rechtvaardigen. Wat betreft de wilde eend overweegt het besluit dat sinds 2015 geen enkel schadegeval is getaxeerd.

Ten aanzien van de schade aan gewassen door het konijn noemt het besluit geen schadecijfers. Voorts stelt het besluit dat konijnen schade aan begraafplaatsen, sportvelden, wegen en dijklichamen en andere locaties kunnen veroorzaken. Wat in het besluit echter ontbreekt zijn schadecijfers. Het college heeft hier kennelijk geen onderzoek naar gedaan met als gevolg dat de motivering het besluit niet kan dragen.

Andere bevredigende oplossingen zijn niet toegepast
Het besluit bevat verder geen snipper informatie over daadwerkelijk door Groningse agrariërs concreet ingezette andere bevredigende oplossingen om schade aan gewassen te voorkomen, alleen wat algemene opmerkingen over wat allemaal mogelijk zou zijn volgens BIJ12 en de literatuur. Hetzelfde zien we bij de beweerdelijke schade aan diverse terreinen en andere eigendommen.
Het college heeft dit duidelijk niet onderzocht en daardoor is het besluit volstrekt onvoldoende gemotiveerd.

Dat terwijl de provincie zelf verklaard:

”Daarbij hebben wij benadrukt dat dieren niet onnodig gedood moeten worden, dat schade zoveel mogelijk middels preventieve maatregelen moet worden voorkomen en dat afschot van dieren de laatste optie is om schade te beperken, waarbij de staat van instandhouding van de betreffende soort altijd gewaarborgd moet blijven.”

Staat van instandhouding is zeer ongunstig
Het faunabeheerplan bevat de volgende passages:

“De minister heeft voor het bepalen van de staat van instandhouding een methode voorgeschreven die ontleend is aan de in Europees verband ontwikkelde systematiek voor de soorten van de bijlagen van de Habitatrichtlijn.
(…)
De voorgeschreven systematiek leidt er onvermijdelijk toe dat alle vijf wildsoorten in Groningen beoordeeld worden als ‘ongunstig’ (zie §§ 3.1 van de hoofdstukken 2 t/m 6), hoewel de actuele aantalsontwikkeling van fazant, houtduif en haas in Groningen stabiel of licht toenemend is.”

Dat het jaarlijks afschieten van honderden fazanten, meer dan duizend hazen, houtduiven en eenden niet heeft bijgedragen aan deze zeer ongunstige staat van instandhouding is een niet serieus te nemen jagerssprookje. Het doet er ook niet toe. Het bestrijden van schade mag immers alleen plaatsvinden voor zover de staat van instandhouding van de betrokken wildsoort niet in gevaar komt. Nu de staat van instandhouding reeds in gevaar is, want ‘zeer ongunstig’, staat dit de goedkeuring van het faunabeheerplan in de weg.

Jurisprudentie
Op 19 april 2023 bepaalde de Afdeling (Raad van State) dat voor wat betreft de goedkeuring van een faunabeheerplan voor de landelijk vrijgestelde soorten gedeputeerde staten niet alleen af moeten gaan op wat de minister heeft bepaald (ECLI:NL:RVS:2023:1545). Een college dient ook een eigen provinciale onderbouwing te geven voor het doden van soorten al was het maar omdat een besluit van de minister jaren eerder kan zijn genomen, terwijl de staat van instandhouding inmiddels kan zijn verslechterd. Als een faunabeheerplan de noodzakelijke onderbouwing niet voldoende geeft, kan het faunabeheerplan niet worden goedgekeurd.

In een uitspraak van de rechtbank Gelderland van 17 december 2024 over het ‘Faunabeheerplan deelplan jacht en vrijstellingssoorten 2023-2029’, overwoog de rechtbank ten aanzien van de jachtsoorten:

”Gelet hierop is de rechtbank van oordeel dat het college bij de goedkeuring van het faunabeheerplan wat betreft de jachtsoorten moet beoordelen of de gestelde schade in voldoende mate is onderbouwd. Verder is in het faunabeheerplan bij alle jachtsoorten ook verwezen naar het waarborgen van een redelijke staat van instandhouding.”

Waarna de rechtbank ten aanzien van de fazant overweegt dat het college onvoldoende heeft onderbouwd dat de schade zodanig is dat de fazant moet worden bejaagd. De rechtbank nam bovendien in aanmerking dat de staat van instandhouding van de fazant matig ongunstig is. De rechtbank acht vervolgens het standpunt dat de jacht geen invloed heeft op de staat van instandhouding onvoldoende onderbouwd. Ten aanzien van de haas en wilde eend overweegt de rechtbank eveneens dat de schade onvoldoende was onderbouwd. De rechtbank concludeert dan ook dat het beroep tegen het faunabeheerplan gegrond was en vernietigde het goedkeuringsbesluit.

Conclusie
Animal Rights en Fauna4Life menen dat aan dit Groningse ‘deelplan wildsoorten' van het ‘faunabeheerplan 2024-2029’ dezelfde soort gebreken kleven. Aan het besluit ligt op tal van punten onvoldoende onderzoek ten grondslag en het gevolg daarvan is dat het besluit op al deze punten slecht is onderbouwd.
Het bestreden besluit kan geen stand houden en dient te worden herroepen.

Update
Op het bezwaar was in juni nog altijd niet gereageerd; een hoorzitting op 20 juni werd uitgesteld. Op 12 juni stelde Fauna4Life en Animal Rights het college van gedeputeerde staten van de provincie Groningen in gebreke.