Inhoud
Beroepszaak: Zuid-Holland wil door met het massaal afslachten van konijnen
Het gaat slecht met konijnen in Nederland. Het is om deze reden dat de minister van LNV op 14 oktober 2020 besloot om het konijn op te nemen in de Nederlandse Rode Lijst Zoogdieren. In 2022 concludeerde Wageningen Environmental Research dat de staat van instandhouding van het konijn zeer ongunstig is. Op 28 juli 2022 schrapte de minister voor Natuur en Stikstof het konijn als vrij bejaagbare soort. De situatie is dus zeer ernstig.
De gewetenloze, bloeddorstige jagers in Zuid-Holland willen, echter, kost wat het kost, konijnen blijven schieten en richten het Faunabeheerplan naar dat doel in: “Omdat de jacht niet is geopend wordt het beheer uitgevoerd op grond van de vrijstelling en/of de ontheffing. Indien de vrijstelling ook wegvalt, wordt het beheer uitgevoerd op grond van de ontheffing.”
Animal Rights en Fauna4Life achten deze uitleg van het wettelijk kader, waarin voor dezelfde activiteiten de ene juridische grondslag wordt vervangen door een andere juridische grondslag, zolang er maar geschoten kan worden, volstrekt onrechtmatig. Er mag geen afbreuk worden gedaan aan het streven de populaties van de betrokken soort in hun natuurlijke verspreidingsgebied in een gunstige staat van instandhouding te laten voortbestaan.
Door gedeputeerde staten moet worden gestreefd naar een verbetering van de staat van instandhouding in plaats van verdere decimering van het konijn. Gedeputeerde staten staan toe om de stand van het konijn op een zeer groot aantal locaties in de provincie (nagenoeg alle locaties waar nog serieuze aantallen konijnen aanwezig zijn) significant te verlagen en laag te houden. Het doel van de besluiten is immers zo min mogelijk konijnen, juist op die locaties waar zij tegen de “zeer ongunstige” trend in, nog in noemenswaardige aantallen voorkomen. De besluiten staan bovendien het schieten van een onbegrensd aantal konijnen toe, zonder dat monitoring is voorschreven en geborgd. Dit gaat lijnrecht in tegen het streven naar verbetering van de stand.
Tienduizenden konijnen afgeschoten in de afgelopen jaren
In Zuid-Holland nam volgens het faunabeheerplan sinds 1997 (zesentwintig jaar lang!) de
konijnenpopulatie elk jaar gemiddeld met 2,2% af. In de vorige faunabeheerplanperiode zijn
maar liefst 35.775 konijnen doodgeschoten.
Gedeputeerde staten stellen dat de jacht geen relevante invloed heeft op de staat van instandhouding en dat de staat van instandhouding zo slecht is als gevolg van ziektes. Ziektes hebben inderdaad flink huisgehouden onder konijnen, maar er zijn in Zuid-Holland in zes jaar tijd ook 41.580 konijnen gedood. Het kan zo zijn dat nog meer konijnen het leven laten door ziektes of door verkeer of welke oorzaak dan ook, maar dat neemt natuurlijk niet weg dat elk geschoten konijn de populatie verder verkleind.
Tijdlijn en beroepsgronden
Op 12 juli 2023 keurde het college van gedeputeerde staten van Zuid-Holland het ‘Faunabeheerplan Konijn Zuid-Holland 2023-2029’ goed. Op 12 december 2023 heeft het college een bezwaarschrift van Animal Rights en Fauna4Life tegen de goedkeuring van het Faunabeheerplan ongegrond verklaard. Animal Rights en Fauna4Life stelden hier beroep tegen in.
Op 27 februari 2024 verleende gedeputeerde staten van Zuid-Holland ontheffing voor het vangen en doden van konijnen. Op 1 maart 2024 gingen Fauna4Life en Animal Rights hiertegen in beroep.
Onder andere vanwege: de zeer ongunstige staat van instandhouding van het konijn; de algemene, universele, ondermaatse onderbouwing van het besluit; het feit dat de beoordeling of andere bevredigende (diervriendelijke) oplossingen mogelijk zijn en wanneer de ontheffing mag worden gebruikt, is uitbesteed aan de faunabeheereenheid (en dat mag niet); dat op niet één van de “specifieke locaties” de schade op verifieerbare wijze cijfermatig is onderbouwd; dat het massaal doodschieten van konijnen geen bevredigende oplossing is en reeds daarom de ontheffing niet had mogen worden verleend. Het doodschieten van konijnen is leuk voor jagers wiens hobby het is om wilde dieren dood te schieten, maar het lost geen enkel probleem op; dat diervriendelijke oplossingen, zoals werende en verjagende maatregelen en het wegvangen en elders vrijlaten van konijnen, worden verworpen als niet bevredigend, terwijl die andere evident niet bevredigende oplossing, het doodschieten van konijnen, juist wordt gepresenteerd als een wel bevredigende oplossing.
Animal Rights en Fauna4Life wijten de onverschilligheid van de provincie voor het voortbestaan van het konijn aan de dominante rol van jachthouders en hobbyjagers in de faunabeheereenheid die de provincie het wildbeleid dicteren. Gedeputeerde staten onderzocht niet welke andere maatregelen problemen op de verschillende locaties kunnen verminderen of zelfs voorkomen, maar laat zich in plaats daarvan de besluiten voorkauwen door een faunabeheereenheid waarin jachthouders en schietgrage jagers de dienst uitmaken.
Gedeeltelijke winst voor de konijnen
Via voorlopige voorzieningen schorste de rechtbank Den Haag op 31 augustus 2023 het goedkeuringsbesluit en op 12 april 2024 schorste de voorzieningenrechter de ontheffing voor het afschot van konijnen in Zuid-Holland. Helaas met uitzondering van het Havengebied van Rotterdam, omdat daar ”een grote, stabiele populatie van konijnen voorkomt die geen negatieve effecten lijkt te hebben gehad van het al gevoerde beheer,” zo oordeelde de rechter.
De beroepszitting is op 5 juni in Den Haag.
Een voorbeeld: Algemene Begraafplaats Roemer te Boskoop
Het gaat om een heel kleine begraafplaats die aan geen enkele kant geheel is omsloten door een konijnwerend raster. Aan drie zijden van de begraafplaats bevindt zich zelfs helemaal geen raster en alleen een smalle sloot, terwijl in het faunabeheerplan staat dat konijnen prima zwemmers zijn. Aan de voorzijde bevindt zich wel over een lengte een hek maar dit is geen konijnwerend raster. Onder het hek zit over de hele lengte van wellicht honderd meter 10-30 cm ruimte.
Het is uiteraard vervelend dat konijnen op een begraafplaats schade aanrichten maar wie niet eens de moeite neemt om de meest voor de hand liggende maatregel te treffen, te weten een ingegraven konijnen werend raster en het wegvangen van konijnen en elders weer vrij te laten, heeft volgens de Wet natuurbescherming niet het recht om door de wet beschermde konijnen te doden. Zo eenvoudig is het.
Dit geldt overigens des te meer nu volgens een rapport het vermoeden bestaat dat de konijnen afkomstig zijn van het aan de andere kant van de weg gelegen recreatiegebied Bentwoud. Wie dan geen konijnwerend hek plaatst vraagt om problemen.
Dat rasters niet helpen en dat alleen afschot helpt, zoals gedeputeerde staten bij dit voorbeeld stellen, wordt door Animal Rights en Fauna4Life bestreden. Wanneer de begraafplaats wordt omgeven door een konijnwerend raster kunnen de konijnen met een vangkooi van drie tientjes en een wortel worden gevangen en elders worden uitgezet.
Waar gedeputeerde staten begraafplaats Roemer aanvoert als bewijs van de noodzaak van de besluiten zien Animal Rights en Fauna4Life in dit voorbeeld juist het bewijs dat de door hun bestreden besluiten zijn genomen, ondanks dat andere bevredigende oplossingen mogelijk zijn.
De omgevingsdienst beweert dat Roemer 200.000 euro schade heeft geleden nadat de voorzieningenrechter van de rechtbank Den Haag op 31 augustus 2023 het goedkeuringsbesluit had geschorst.
Uit een krantenartikel in het Algemeen Dagblad van 20 juli 2023 blijkt echter dat konijnen al lang voor de uitspraak schade veroorzaakten waartegen de beheerder kennelijk al die tijd geen afdoende maatregelen nam. Animal Rights en Fauna4Life vinden het bijzonder ernstig dat de omgevingsdienst onwaarheden aan de rechtbank bericht. Overigens kan van een fractie van 200.000 euro het kleine terrein worden omgeven met een konijnwerend raster.
