Eenden doodslaan voor dummies

“Bij het afleveren van de eenden zijn er altijd een aantal die niet geschikt zijn voor de slacht, deze worden volgens de regels gedood en in de ton gedaan.” Dat zei een eendenmester in 2020 toen een chauffeur van destructiebedrijf Rendac uit Son op zijn of haar ronde om kadavers op te halen bij de vee-industrie een aantal levende eenden in een kadaverton aantrof (Wob-besluit 20-0819). Dat “volgens de regels” kan dus met een korrel zout genomen worden, of de regels werken niet.

Lees ook: Levende eenden tussen de kadavers.

Animal Rights heeft sinds 2016 regelmatig het troosteloze bestaan van eenden die in slavernij gehouden worden voor hun vlees, vastgelegd in de schuren waar ze in 6 weken tijd worden vetgemest voor de slacht.

Ook heeft Animal Rights via undercover- en dronebeelden, in 2018 en 2024 respectievelijk, het weerzinwekkende proces van het vangen en laden van eenden voor transport in beeld gebracht.

Via informatieverzoeken onder de Wet open overheid documenteert de dierenrechtenorganisatie sinds 2017 ook de misstanden in het slachthuis en de mesterijen uit de inspectierapporten van de NVWA.

In 2018 filmde Animal Rights al undercover hoe ‘inferieur’-geachte eenden werden doodgeslagen tegen de wand van de schuur en hoe een medewerker trachtte een eend te pletten onder zijn werkschoen, waarna het dier spartelend in een emmer belandde.

Wat Animal Rights niet eerder in beeld bracht, en nu dus voor het eerst, is hoe dat “volgens de regels doden” er dan uitziet als de schuur helemaal leeg is, de Duck-To chauffeur en de vangploeg zijn vertrokken en de eendenmester alleen achterblijft met de uitgeselecteerde eenden, zijn laatste slachtoffers die dag.

De beelden
Animal Rights filmde een nachtelijke vangactie bij een eendenmester in Dronten in januari 2025. Als de stal leeg is en de stilte is neergedaald, begint de boer met het opruimen van de stal. Al die tijd hebben de uitgeselecteerde, hulpbehoevende eenden in een kruiwagen in een hoek van de stal gelegen.

Als de kipper - een bulk aanhangwagen die kiepend geleegd kan worden - de stal is ingereden om achtergebleven eendenmest en strooisel af te voeren, gooit de eendenmester eerst de in een hoek verzamelde dode eenden in de aanhangwagen, vervolgens pakt hij de nog levende eenden één voor één uit de kruiwagen en slaat ze met een stok dood.

Dieren doden op een veebedrijf
Zolang geen sprake is van ondragelijk lijden zonder kans op herstel, en verzorging door een dierenarts de levens van deze eenden had kunnen redden, is hier geen sprake van euthanasie. Het vernietigen van deze eendenlevens is in de eerste plaats een economische afweging.

Een veeboer mag in principe een dier zelf afmaken op zijn bedrijf. Daarbij moet een veeboer zich wel aan regels houden. De ‘Europese Verordening inzake de bescherming van dieren bij het doden’ staat twee mechanisch methoden toe om pluimvee tot 5 kg te doden: het breken van de nek (cervicale dislocatie) en de percuterende slag op de kop. Al noemt de NVWA op haar website alleen het breken van de nek. ¹

Een eend weegt zo’n 3 kg voor de slacht dus bedwelming vooraf is niet persé verplicht.

De ‘specifieke voorschriften’ bepalen dat deze methoden niet als routinemethode mogen worden gebruikt maar uitsluitend indien er geen andere bedwelmingsmethoden voorhanden zijn en dat niemand per dag meer dan zeventig dieren mag doden middels handmatige cervicale dislocatie of een percuterende slag op de kop.
Toch worden deze dodingsmethoden in de eendenindustrie na iedere vangactie routinematig uitgevoerd.

De eendenmester in de beelden gaat voor de ‘percuterende slag’. In bijlage I bij de Verordening wordt de ‘percuterende slag op de kop’ gedefinieerd als: Krachtige en nauwkeurige slag op de kop met ernstig hersenletsel tot gevolg, ‘slag’ in enkelvoud.
Toch gebruikt de eendenmester bij iedere eend drie slagen; de vierde eend slaat hij tweemaal, verplaatst het nog bewegende dier vervolgens en slaat het nog tweemaal.

Bij geen van de eenden controleert de eendenmester of het dier ook daadwerkelijk dood is, bijvoorbeeld via de ooglidreflex.

Kadavers aanbieden ter destructie
Dat is niet het enige wat naar illegaliteit riekt in de beelden. Er gelden strikte regels voor het verwijderen en verwerken van kadavers van landbouwhuisdieren. Een kadaver moet worden aangemeld bij destructiebedrijf Rendac.
“Kadavers van pluimvee zoals kippen en eenden mag u maximaal 4 weken bewaren. U moet de dieren gekoeld bewaren, bij een temperatuur van maximaal 5 ºC. U kunt deze kadavers in speciale tonnen aanbieden aan de ophaaldienst van Rendac.” ²

In de beelden gooit de eendenmester de dode eenden in de ‘kipper’ die de zojuist leeg-gevangen stal wordt ingereden om achtergebleven eendenmest en strooisel uit de stal af te voeren. De eendenkadavers worden dus hoogstwaarschijnlijk afgevoerd met mest en strooisel in plaats van aangeboden aan het destructiebedrijf.

Eenden optillen aan de poten
Ook het optillen en verplaatsen van levende eenden aan de poten is illegaal. Hoofdstuk III van Bijlage I van de Transportverordening vermeldt onder 1.8 in de aanhef en onder d) “Het is verboden: […] de dieren bij kop, oren, horens, poten, staart of vacht op te tillen of voort te trekken, of ze zodanig te behandelen dat het hun onnodige pijn of onnodig lijden berokkent”. ³

Wat de eendenmester in de beelden doet mag niet. Eenden mogen niet aan de poten worden opgepakt en verplaatst en al helemaal niet aan één poot.

Conclusie
We wisten al dat de eendenhouderij in al haar facetten een misselijkmakende, dierenmishandelende industrie is. Iedere keer als Animal Rights een stukje verder kijkt, komen nieuwe vreselijke praktijken boven drijven. Ieder facet, ieder onderzoek, iedere undercovervideo zou in een fatsoenlijker, rechtvaardiger maatschappij onmiddellijk leiden tot het intrekken van de vergunningen en een einde van deze sector.

We leven helaas nog niet in een rechtvaardige wereld, maar Animal Rights strijdt voor die toekomst.

Animal Rights heeft de beelden aan de NVWA ter beschikking gesteld en deze geeft aan te zullen handhaven.