Xenocide

Er bestaan plannen om van ecocide een internationaal misdrijf te maken. Via een amendement op het Statuut van Rome kan een wet tegen ecocide worden opgenomen en kan vervolging worden ingesteld door de 123 naties die het Statuut van Rome hebben ondertekend en geratificeerd.

In het Statuut van Rome, op basis waarvan in 2002 het Internationaal Strafhof is opgericht dat is gehuisvest in Den Haag, zijn vier belangrijke internationale misdrijven vastgesteld: genocide, misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en het misdrijf agressie. Die misdaden zijn niet onderworpen aan enige verjaringstermijn. Ecocide zou hieraan toegevoegd moeten worden.

Parallel aan een wet die ecocide verbiedt, zou Animal Rights ook graag een mogelijkheid tot vervolging zien voor xenocide, het systematisch vernietigen van levende, voelende wezens.

Ecocide is de grootschalige beschadiging, vernietiging of het anderszins verliezen van ecosystemen. Een verbod op massaschade en vernietiging van (delen van) de Aarde en haar klimaat zou een wettelijke zorgplicht creëren voor alle bewoners (mens & andere dieren) die door ecocide aanzienlijke schade lijden, hebben geleden of dreigen te ondervinden.

Bij voorbeelden van ecocide moet je denken aan de Deepwater Horizon-olieramp in de Golf van Mexico, de vervuiling van de Niger Delta door oliewinning, het veroorzaken van zure regen of een gat in de ozonlaag, overbevissing van zeeën en oceanen, schaliegaswinning, gebruik van schadelijke chemicaliën, grootschalige ontbossing van de Amazone voor voornamelijk de veehouderij en het Indonesisch regenwoud voor palmolie plantages, de Fukushima en Tchernobyl kernreactor rampen, de Athabasca-teerzanden, kernwapengebruik en door mensen veroorzaakte klimaatverandering.

Xenocide is de titel van het derde boek in science fiction serie de 'Ender-saga’. In het eerste boek had Ender Wiggins, als kind en terwijl hij denkt dat hij een oorlogssimulatie-spel speelt, een ras van buitenaardse wezens bijna volledig uitgeroeid. In het derde deel probeert hij een nieuwe ‘xenocide’ te voorkomen als de mensheid uit angst voor een virus besluit de planeet Lusitania en al het leven daarop te vernietigen.

Xeno- staat in de term voor ‘alien’ en ‘-cide’ voor de daad van moord in analogie met genocide, waarin het Griekse génos (γένος) dat voor ras of volk staat, gekoppeld wordt aan het Latijnse caedere (doden, vermoorden).

De term ‘genocide’ werd in 1944 door Raphael Lemkin gecreëerd in zijn boek ‘Axis Rule in Occupied Europe’ over het Nazi beleid in bezet Europa. De term werd snel geadopteerd, beschrijvend gebruikt tijdens de Nuremberg rechtszaken in 1945 tegen de gevangengenomen Nazi-kopstukken en kwam voor het eerst voor in een juridische uitspraak in 1946 tijdens de zogenaamde ‘Polish Genocide Trials’ tegen SS-ers Greiser en Göth.

Het voorvoegsel xeno- wordt ook gebruikt bij transplantaties van organen van niet-menselijke dieren naar mensen en in bijvoorbeeld xenofobie (vreemdelingenhaat). Xeno- hoeft dus niet exclusief op buitenaardse rassen of soorten te slaan.

Animal Rights definieert xenocide als de massamoord op andere levende, voelende wezens en/of de vernietiging van hun cultuur en identiteit.

Ecocide en xenocide raken elkaar waar ecocide leidt tot de vernietiging van het leefgebied van grote groepen (wilde) dieren en daarmee hun voortbestaan bedreigt of beëindigt. Denk aan het neerhalen van tropisch regenwoud, het bleken van koraal als gevolg van stijgende zeewater temperaturen of het verdwijnen van het zeeijs en daarmee de vernietiging van het habitat van de dieren die er van afhankelijk zijn.

Anderzijds leidt de xenocide die de industriële veehouderij vertegenwoordigt, tot grootschalige milieuvervuiling, klimaatverandering, ontbossing, natuurschade, wateronttrekking en dus ecocide.

Deze xenocide, waarbij plantaardig voedsel met laag rendement wordt omgezet in dierlijke eiwitten, is mede verantwoordelijk voor de instandhouding van honger in de wereld en kan daarmee ook gedefinieerd worden als een genocide.

Bij xenocide moet je verder denken aan de Pleistocene uitroeiing van megafauna door de oprukkende mensheid en de huidige Anthropocene ('zesde') uitroeiing als gevolg van menselijke overbevolking en -consumptie. Specifiekere voorbeelden zijn het decimeren van de bizon kuddes van de Amerikaanse prairies, het uitsterven van de reuzenalk, dodo, stellerzeekoe en ontelbare andere dieren, ‘plaagdier’ bestrijding, 'proefdier' gebruik, de bontindustrie, de walvis-, zeehonden-, kangoeroe- en wie-dan-ook-jacht, de handel in ivoor en andere lichaamsdelen voor traditionele medicijnen en ornamenten, de smokkel van 'exotische' dieren, de visserij en dus ook de vee-industrie.

Bij genocide ging het Lemkin niet alleen om de uitroeiing van individuen. Genocide kan ook de vernietiging van de essentiële fundamenten van het leven van nationale groepen betekenen: Het doelgericht uiteen laten vallen van de politieke en sociale instellingen, van cultuur, taal, nationale gevoelens, religie en het economische bestaan van nationale groepen, en de vernietiging van de persoonlijke veiligheid, vrijheid, gezondheid, waardigheid en het leven van de individuen die tot dergelijke groepen behoren.
Ook volgens de Genocide Conventie van 1948 staat genocide niet (alleen) voor massamoord, maar houdt het de opzet tot uitroeiing van een etnische, raciale of religieuze groep in.

Het fokken van enorme aantallen dieren en deze opsluiten op kleine oppervlakten, waar ze net lang genoeg in leven worden gehouden om de productiedoeleinden voor vlees, zuivel, eieren, bont, wol of andere dierlijke producten te halen, kan je op zichzelf, buiten de slacht om, al zien als een vorm van xenocide, parallel aan de bestaande definitie van genocide.

Het doel van de vee-industrie en industriële visserij is natuurlijk niet uitroeing, en dus een uiteindelijk einde aan de massamoord, maar een eeuwigdurende voortzetting van de massamoord en daardoor misschien nog wel veel perverser van aard dan genocide of andere vormen van xenocide.

Verkrachting als oorlogswapen is een eeuwenoud fenomeen, maar verkrachting als onderdeel van genocide is een veel recenter inzicht. Door massale verkrachting kan de samenstelling van een bevolking veranderen, doordat vooral kinderen van verkrachters geboren worden of vrouwen door verminking geen kinderen meer kunnen krijgen.

Bij kunstmatige inseminatie van niet-menselijke dieren, maar ook bij genetische manipulatie, wordt het aantal en de eigenschappen van de nakomelingen grotendeels bepaald door de onderdrukkers. In het gehele proces van domesticatie wordt de voortplanting gecoördineerd door de onderdrukker ten behoeve van de onderdrukker. Ook dit is xenocide.