Main content

Inhoud

TNO test in opdracht van ministerie van Defensie zenuwgassen op knaagdieren

Nieuws: 3 april 2023
Dier­proeven

Een haarloze cavia zoals wordt gebruikt in de experimenten.

De Nederlandse Organisatie voor Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek (TNO) in Rijswijk gebruikt ratten en speciaal gefokte, haarloze cavia's voor pijnlijke en dodelijke testen met zenuwgassen. Animal Rights eist dat documenten met betrekking tot de experimenten openbaar worden gemaakt, maar TNO weigert. De zaak ligt bij de rechter.

Beroertes en epileptische aanvallen

Uit wetenschappelijke publicaties van 2003 tot en met 2018 blijkt dat het ministerie van Defensie experimenten op cavia's en ratten met zenuwgassen laat uitvoeren door TNO. De onderzoekers wilden weten op welk moment het beste tegengif toegediend kan worden. Daar gebruikten ze speciaal gefokte, haarloze cavia’s voor die afkomstig waren van proefdierfokker Charles River. Eerst werden de proefdieren geopereerd waarbij elektroden en canules worden aangebracht. Daarna begonnen de testen met het zenuwgas.

Zo brachten de onderzoekers het zenuwgas VX, dat bekend staat als het meest toxische massavernietigingswapen, aan op de naakte huid van de cavia’s. De experimenten zorgden ervoor dat de proefdieren tranende ogen kregen, ernstig trilden, kwijlden en niet meer op hun poten konden staan. Dieren stierven tijdens het experiment of werden na afloop afgemaakt.1

Uit een andere publicatie uit die periode blijkt dat onderzoekers van TNO het zenuwgas soman aan ratten hebben toegediend. Het zenuwgas zorgt voor ernstig gewichtsverlies en een hersenbeschadiging met beroertes en epileptische aanvallen als gevolg. Sommige proefdieren stierven al na vier minuten na toediening van het zenuwgas. Ratten die de test overleefden werden onthoofd om de hersenen te bestuderen.2

Ook in 2021 publiceerde TNO resultaten van een onderzoek naar verschillende behandelingen bij cavia’s die waren blootgesteld aan het zenuwgas VX. Alle cavia’s kregen een katheter vastgeschroefd in de schedel voor het onderzoek. Ze begonnen te trillen, kregen spasmen en epileptische aanvallen. Tientallen cavia’s stierven binnen 24 uur na blootstelling aan het gas. De veertien cavia’s die overleefden werden gedood voor dissectie.3

TNO houdt projecten geheim

Naar aanleiding van bovenstaande informatie in wetenschappelijke publicaties vroeg Animal Righs in oktober 2021 bij TNO Rijswijk om kopieën van alle documenten die betrekking hebben op experimenten met cavia’s die in opdracht van het ministerie van Defensie zijn uitgevoerd over de periode van 1 januari 2014 tot dat moment.

Maar TNO houdt deze verschrikkelijke projecten angstvallig geheim voor het grote publiek door op allerlei manieren openbaarmaking van informatie tegen te gaan. De stand van zaken is nu dat Animal Rights wacht op uitspraak van de rechter in beroep tegen de weigering om informatie vrij te geven.

Paulien Edixhoven van Animal Rights: “Het ministerie van Defensie besteedt haar vuile werk uit aan TNO die vervolgens transparantie blokkeert over wat dieren met 'ons' belastinggeld wordt aangedaan. Wij strijden door om dit immense leed boven tafel te krijgen en er voor eens en altijd een eind aan te maken.”

Hieronder een beknopte tijdlijn van de strijd om de openbaarmaking van de documenten van TNO vanaf oktober 2021.

Het afhouden van het Wob-verzoek: een tijdlijn

Verschuiven beslistermijn

Op 4 november 2021 laat TNO weten het druk te hebben en verdaagt een beslissing tot 30 december. Door op 16 november om precisering van het Wob-verzoek te vragen, probeert TNO de beslistermijn verder te verschuiven.

TNO vernietigt bewijsmateriaal

Op 16 december 2021 laat TNO weten een groot deel van de informatie vernietigd te hebben. Animal Rights maakt op 24 februari 2022 bezwaar. TNO had tot 7 april 2022 om een beslissing op het bezwaarschrift bekend te maken. Dat heeft ze 15 april nog steeds niet gedaan en daarom stelt Animal Rights TNO in gebreke. Op 26 april verklaart TNO - voorspelbaar - het bezwaar ongegrond. Op 7 juni gaat Animal Rights in beroep bij de Rechtbank Den Haag, sector bestuursrecht, en dient op 8 juli de gronden van het bezwaarschrift in.

Geheimhouding

In reactie op het bezwaar verzoekt TNO de rechtbank op 5 augustus 2022 om geheimhouding van een of meerdere stukken. Op 10 oktober vraagt de rechtbank Animal Rights om een reactie. Animal Rights stemt hiermee niet in.

Uitspraak in een andere zaak

Op 21 september 2022 werd er uitspraak gedaan in een vergelijkbare zaak waarin TNO weigert stukken openbaar te maken met dezelfde argumenten. In die uitspraak veegt de Raad van State de vloer aan met de argumenten van TNO. Animal Rights heeft goede hoop dat ook in onze zaak de rechter TNO zal dwingen tot fatsoen en haar wettelijke plicht tot transparantie.

Wordt vervolgd

Het wachten is nu op de uitspraak in het beroep en dan moeten de stukken nog openbaar gemaakt worden (die mogelijk gedeeltelijk vernietigd zijn). Wordt vervolgd!